- Necattan uzaklaşıyor olmanın belirtilerini merak edersek anlattıklarımın tam tersini düşünelim.
- Günah işleyince pişman olmamak ve iyilik yapınca mutlu olmamak
- Günah işleyince bin bir bahane uydurmak; “bu zaten kötü bir şey değil ki” demek
- İyilik yapınca kibir ve kendini beğenmişlikle dolmak
- Riyakâr olmak
- İnsanların dert ortağı olacağına kinle dolmak. Böyle birisi necat bulamaz. Allah’ın bir ismi Kuddüs’tür Yani tertemiz; kusursuz birisi. Necat böyle birisiyle bir olmak demektir. Kin besleyen birisi böyle birisiyle nasıl bir olsun? Hatırlamaya değerdir ki öyle iki sıfat vardır ki birisinin az kullanılması günahtır ve diğerinin çok kullanılması iyilik. Örneğin gazap sıfatının kullanımı caizdir ama son derece sınırlı olmak şartıyla. Merhametin kullanımı ise gerekçe bile olmadan caizdir; son derece serbesttir. Bu gazap sıfatının mukayyet olduğunu gösterir. Merhamet sıfatına gelince çoğu durumda da gerekli ve zaruridir, bazı durumlarda sadece caizdir ve ancak son derece kısıtlı durumlarda caiz değildir. Eğer birisi kendisini inceleyip “ben çoğu zaman öfkeliyim; merhametim ise zor çıkıyor” diyorsa bilsin ki içi kirlenmiştir; necattan uzaklaşmaktadır.
- Allah’ın işini kendi işi sanmamak! Örneğin dine verilen bir zarar söz konusu olunca alay etsin; “zaten böylesiniz; ben demiştim” gibi sözler sarf etsin. Münafıklar da Müslümanların girmek zorunda kaldığı savaşlarda hep kendi tarafıyla alay ederlerdi. Oysa gerçek sevgi bağları söz konusu olunca bu mümkün değildir. Birisinin çocuğu damdan düşerse alay etmeye mi başlar? “demiştim zaten” mi der yoksa üzüntüden ağlar mı? Muhakkak ağlar; itiraz etmeyi düşünmez bile. Sevdiğimiz birisi zarar görürse itirazlar yağdırmayız; içimiz kan ağlar, üzülürüz. Ateşten yanmış çocuğunu görünce anne “dememiş miydim?” demez. Kalbi sadece hüzünle dolar.
- İrfan elde edeceğine dini bilgiden yoksun olur. Böyle birisi aşağı doğru düştüğünü anlasın.
- Öfke ve heyecanın baskın olduğu anlarda Allah’ın ismini duymak hiç etki yapmasın; aynen devam etsin.
- Bariz günahlar hakkında bile “olur böyle şeyler” demeye başlasın.
- İyilik kapıları açılmasın.
- Kadere karşı güler bir yüzle boyun eğeceğine üzüntü hissetsin.
