Sir Zaferullah Han

Çodri Sör Muhammed Zaferullah Han’ın Hayatına Kısa Bir Bakış

Aşağıda ünlü tarihçi Mevlana Dost Muhammed Şehit Efendi tarafından aslen Urdu dilinde kaleme alınmış Çodri Sör Muhammed Zaferullah Han’ın hayatına dair kısa bir özet sunuyoruz:

• 6 Şubat 1893’te Sialkot’ta doğdu.
• İlköğretimini Sialkot Amerikan Misyonu Okulu’nda aldı.
• Müslüman Ahmediye Hareketi’nin kurucusuyla ilk defa 3 Eylül 1904’te karşılaştı.( O günden beri Sör Zaferullah Han kendisini bir Ahmedi olarak gördü.)
• Kadiyan’ı ilk defa Eylül 1905’te ziyaret etti.
• 16 Eylül 1907’de Vadedilen Mesih’e bizzat biat etti.
• 1911’de Lahor Devlet Koleji’nden mezun oldu.
• Ağustos 1911’de İngiltere’ye gitti ve Kasım 1914’e kadar orada kaldı.
• Bu zaman zarfında Londra Krallık Koleji’nde öğrenim görüp, Lincoln’s Inn’de avukatlık stajını tamamladıktan sonra avukat oldu. Çodri Bey bütün bu süre boyunca azimle dinî inancı üzerine makaleler yayınladığı İngiltere, İsviçre ve Almanya’da muhtelif yerleri ziyaret etme fırsatını buldu.
• Ocak 1915’ten Temmuz 1916’ya kadar Sialkot’ta avukatlık yaptı.
• Mart 1915’te Delhi’de cemaate, konusu “Dine ihtiyaç” olan bir konuşma yaptı.
• Ağustos 1916’dan 1935’e kadar Lahor’da mesleğini icra etti.
• Aralık 1916’da Bihar Yüksek Mahkemesi nezdinde Mongir Cemaati davasını başarıyla savundu.
• 1919’dan 1935’e kadar Lahor Amediye Cemaati’nin emiri olarak faaliyet gösterdi.
• 1919-1924 arası Lahor Hukuk Fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı.
• Şubat 1922’de Büyük Britanya veliahtı yüksek kraliyet huzurlarına “Tuhfe-i Şehzade-i Galiya” kitabını takdim etti.
• Haziran 1924’te Ahmediye Cemaati adına Hindistan genel valisi huzurunda bir methiye nutku irat etti.
• Aralık 1923’te ilk defa Müslüman Ahmediye Hareketi yıllık calsasında “Hareketin Hrıstiyanlığa Hücumu ve Bunun Tesirleri” konulu bir nutuk verdi.
• Ocak 1924’te cemaat şûrası münasebetiyle Vadedilen Mesih (a.s.)’ın ikinci vârisi II. Mesihi Halife Hazretleri’ne özel kalem hizmetinde bulundu. (Sör Zaferullah Han bu sıfatla onyedi defa hizmet etme şerefine nail oldu.)
• 1924’te gerçekleşen “Fırkalar Umumî Toplantısı”nda Müslüman Ahmediye Hareketi’ni temsil eden heyette âza idi.
• 1924’te Londra Wembley Salonu’nda gerçekleşen Dünya Dinleri Konferansı’nda II. Mesihi Halife Hazretlerinin tebliğini sundu. (Sör Zaferullah Han II. Mesihi Halife Haretlerinin ilk Avrupa seyahati sırasında ona özel hakemlik de yaptı.)
• 1926’da Pencap Yasama Meclisi’ne âza olarak seçildi.
• 2 Eylül 1926’da Vadedilen Mesih’in bir sahabesi olan aziz pederi Çodri Nasırullah Han son nefesini verdi.·                1927’de “Müslüman bakış” aleyhine mahkemeye itaatsizlik davasında Pencap Müslümanlarını temsîlen başarıyla dava vekilliği yaptı.
• 1931’de Hindistan Umumî Müslüman İttifakı’nın Delhi toplantısına başkanlık etti ve başkanlık faaliyeti boyunca hint müslümanlarının davasına sahip çıktı.
• 1930, 1931 ve 1932 yıllarında gerçekleşen Yuvarlak Masa Toplantılarına katıldı.
• İlk defa Chicago’yu ziyaret etti ve 1933 yılında düzenlenen Dünya İnanç Kogresi’ne katıldı.
• Mart 1934’te Müslüman Ahmediye Cemaati adına Hindistan umum valisi (Wellington kontu)’na bir iltifat muhtırası takdim etti.
• 1935’ten 1941’e kadar Hindistan umum valisinin icra meclisi âzâsı idi.
• 1935 yılında “Ahmediyet’in Mesajı” konulu bir konuşma yaptı.
• Mayıs 1935’te Devlet Demiryolları Bakanlığı’na atandı.
• 16 Mayıs 1938’de Sör Zaferullah Han’ın aziz validesi vefat  etti.
• 1938’de “Meri Valide” (Benim Annem) isminde bir kitap yazdı.
• 1939 yılında düzenlenen II. Mesihi Halife Hazretlerinin ellinci yaş günü töreni Sör Zaferullah Han’ın yaptığı açılışla başlatıldı.
• 1939’da Hindistan’ı Milletler Cemiyeti’nde temsil etti.
• 1941’de Hindistan Umum Radyosu’nda yayınlanan “Yeni Bir Dünya İçin Esaslar” konulu bir konuşma yaptı.
• Eylül 1941’de Hindistan Federal Mahkemesi’ne hâkim olarak atandı ve Haziran 1947’ye kadar bu görevde kaldı.
• 1942’de Hindistan’ın Çin Genel Temsilciliği’ne atandı.
• Mart 1943’te Lagos’ta bir ibadet yerinin temelini attı.
• 1944’te II. Mesihi Halife Hazretlerinin isteği üzerine tüm mal varlığını Ahmediyet’in davası uğruna bağışladı.
• Yine 1944’te halifenin isteği üzerine yüce Kur’an’ın muhtelif dillere tercümesi gibi şerefli bir projeye katıldı.
• 1945’te Hindistan Hükümetinin adayı olarak Hindistan’ın özgürlük davasını savunan cesur bir konuşma yaptığı İngiliz Milletler Topluluğu Konferansı’nda Hindistan’ı temsil etti.
• Kadıâzamın (cumhurbaşkanının) istirhamı üzerine Temmuz 1947’de Radcliffe Hudutlar Komisyonu nezdinde Cemiyet-i Müslim’i temsil etti ve müslümanların davasını gayet takdire şayan bir şekilde savundu.
• 1947 Haziran-Aralık ayları arasında Bopal nüvabı yüksek şahsiyetlerinin anayasa ve hukuk maslahat güzergahını yaptı.
• Aralık 1947’de Birleşmiş Milletler Genel Meclisi’nde Pakistan heyetinin başkanı sıfatıyla Pakistan’ı temsil etti ve İslam dünyasının Filistin konusundaki tutumunu savundu.
• Kadıâzam tarafından Pakistan’ın (ilk) Dışişleri Bakanı olarak atandı ve 25 Aralık 1947’den 1954’e kadar bu mevkide görev yaptı.
• 1948-1954 arası B.M. Güvenlik Konseyi’nde Pakisan’ı temsil etti ve Somali, Sudan, Tunus, Fas ve Endonezya’nın istiklâl davasını çok güzel bir tarzda savundu.
• Ocak 1951’de Kur’an-ı Kerîm’in İngilizce tercümesinin ikinci baskısını Abdüs-Selam başkanına takdim etti.
• Ocak 1953’de Cimper’de bir tren kazası geçirdi. Bu kazadan mucizevî bir şekilde en ufak bir yara almadan kurtuldu.
• Eylül 1954’te Manila’da gerçekleşen CENTO Konferansı’nda Pakistan’ı temsil etti.
• 1954’te Lahey Uluslararası Adalet Divanı yargıcı oldu ve 1961’e kadar bu görevde kaldı.
• Haziran 1955’te Lahey’de bir ibadet yerinin temelini attı.
• 1955 Temmuz- Eylül arası II. Mesihi Halife Hazretleri’ne ikinci Avrupa seyahati sırasında refakât etti ve kendisine mütercimlik hizmeti verdi.
• Mart 1957’de Hamburg’da bir ibadet yerini törenle hizmete açtı.
• Mart 1958’de umre farizasını yerine getirdi ve İslam’ın yüce peygamberi Hz. Muhammed (sav)’in Medine’deki mezarına hürmet ziyaretinde bulundu; ayrıca Sultan Abdülaziz İbni Suûd ile bir araya geldi ve sultanın özel konuğu olarak kraliyet sarayında ağırladı.
• 1958 yılında Lahey Uluslararası Adalet Divanı ikinci başkanlığına getirildi ve 1961’e kadar bu görevde kaldı.
• 1958’de Tefsiri Sagir’in tercümesi ile Sialkot Daska’da bütün masraflarını kendisinin karşıladığı bir ibadet yerinin inşasını tamamladı.
• Aralık 1958’de Rabva’da 52 ayrı dilde konuşmalar yapılmış olan bir calsanın törenle açılışını yaptı.
• ABD’li bir örgütün ricası üzerine 1960’da “Çağımız İnsanı İçin İslam” adlı bir kitap yazdı.
• 1961’den 1964’e kadar Pakistan’ın B.M. daimi temsilciliğini yaptı.
• 1962’de ABD başkanı Kennedy ile bir araya geldi ve onunla Keşmir sorununu müzakere etti.
• 1962’den 1963’e kadar B.M. Genel Meclisi başkanlığını yürüttü.
• 1963’te Zürih’te bir ibadet yerinin törenle açılışını yaptı.
• 1963’te S.S.C.B.’ni ziyaret etti ve liderlerle olduğu gibi bazı tanınmış Rus müslümanlarla da bir araya geldi.
• Kasım 1965’te Fiji Adaları’nı ziyaret etti ve bir konferans verdi.
• 1967 yılında hac farizasını yerine getirdi.
• 1970 yılında Kur’an-ı Kerim’i İngilizceye tercüme etti.
• 1970’de Lahey Uluslararası Adalet Divanı Başkanı seçildi ve 1973’e kadar bu görevde kaldı.
• 1973 ile 1983 arası dönemde İngiltere’de ikamet etti.
• 1983’te Pakistan’a geri döndü ve uzun süren bir rahatsızlıktan sonra 1 Eylül 1985’te Lahor’da vefat etti.

SİR MUHAMMED ZAFERULLAH HAN VE ATATÜRK SONRASI TÜRKİYE:

Sir Muhammed Zaferullah Han[1] dünya çapında tanınan bir Ahmedi Müslüman idi. O Pakistan’ın ilk dış işleri bakanı olmakla kalmayıp Birleşmiş Milletler’de bulunmuştu. Ayrıca Lahey Adalet Divanı Başkanlığını da yapmış bir insandır. 1951’de Pakistan Başbakanının talimatı üzerine Türkiye’ye resmi bir ziyarette bulundu. Kendisi hatıralarında Atatürk sonrası Türkiye’yi şöyle anlatmaktadır: “Atatürk devriminden sonra, İslam ülkelerinin genel kanısı, Türkiye’de dini değerlere saygısızlık ediliyor şeklindeydi. Ama benim gördüklerim bunun tam tersiydi ve söylentilerin sadece bir itham olduğunu gördüm.[2]

[1] Zafrullah Khan hakkında daha fazla bilgi edinmek için:http//www.un.org/ga/55/president/bio17.htm

[2] Sir Mohammad Zafrullah Han, Tahdis-i Ni’met, Tahir Composing Centre, Gaba Bilding, Railpark, Lahore, 1994. s.594