Namaz nedir? O tesbih, tahmid, takdis, istiğfar[1] ve Resulullah’a (sav) salât-ü selam ile Allah’a (cc) niyaz ederek, O’na boyun eğerek ve gizlice O’na yalvararak edilen dua demektir. Onun için namaz kılmak için durduğunuz zaman, bilgisizler gibi dualarınızda yalnız Arapça kelimelere bağlı kalmayınız; Çünkü onların namazı ve istiğfarları, içinde hiçbir gerçek bulunmayan boş hareketlerden ibarettir. Lakin sizler namaz kıldığınız zaman, Allah sözü olan Kur’ân’dan maada ve Resul’ünsav sözü olan hadislerdeki dualardan başka, öteki bütün genel dualarınızda, âcizane kelimeleri kendi lisanınızda eda ediniz ki bu aczin ve niyazın, kalplerinize de tesiri olsun. Beş vakit namaz nedir? O sizin değişik durumlarınızın fotoğrafıdır. Bela (musibet) anında sizin üzerinizde vuku bulacak ve hayatınıza lazım olan beş değişiklik bulunmaktadır. Onların vuku bulması zaten sizin tabiatınız için gereklidir.
1-) İlk olarak bir musibet ile karşılaşacağınız size bildirildiği zaman; Mesela sanki sizin adınıza mahkeme tarafından bir tevkif müzekkeresi (yakalama emrini bildiren evrak) çıkarılınca. İşte bu birinci durumdur. Bu da sizin huzurunuza ve sevincinize halel getirmiştir. İşte bu durum zevale benzemektedir. Çünkü onun yüzünden sizin mutluluğunuza zeval gelmeye başlamış oldu. Buna karşılık olarak, vakti güneşin zevali (her şeyin gölgesinin doğuya doğru uzamaya başlaması) ile başlayan “öğle namazı” konmuştur.
2-) Üzerinizde ikinci değişiklik; siz bela (musibet) yerine çok yaklaştırıldığınız zaman belirlenir. Mesela tevkif (yakalanma) emriyle esir edilerek hâkimin önüne çıkarılmışsınız. Bu, korkudan kanınızın donduğu (ödünüzün koptuğu) bir zamandır. Teselli nuru da o zaman sizden uzaklaşmak üzere olur. Sizin bu durumunuz, güneşin nurunun azaldığı bir zamana benzemektedir. O zaman insanın gözü güneşi görebilir ve batışının pek yaklaşmış olduğu apaçık görülür. Bu manevi durumunuza karşılık “ikindi namazı” konmuştur.
3-) Üzerinizde üçüncü değişiklik, o beladan kurtulma ümidinin tamamen kesildiği zaman belirlenir. Mesela sizin adınıza suç işlediğinize dair sanki bir belge hazırlanmıştır. Sizi helak etmek için muhalif tanıklar (mahkemede) tanıklık bile ederler. O, sizin kendinizden geçtiğiniz bir zamandır. Siz kendinizin bir tutuklu olduğunu zannediyorsunuz. Bu durumunuz, güneşin batmış olduğu bir zamana benzemektedir. Günün aydınlığının bütün ümitleri sona ermiştir artık. Bu manevi duruma mukabil “akşam namazı” konmuştur.
4-) Üzerinizde dördüncü değişiklik, belanın üzerinize musallat olmuş olduğu bir zamanda belirlenir. Onun çok sert karanlığı sanki sizi kaplamıştır. Mesela, suç belgesi ve şahadetlerden sonra ceza emri de size okunduğu ve hapsedilmek üzere polise teslim edildiğiniz zamanki durumunuz, gecenin tam olarak çökmüş olduğu ve aşırı karanlığın her tarafa yayıldığı bir devire benzemektedir. Bu manevi durumunuza mukabil “yatsı namazı” konmuştur.
5-) Sonra siz bir müddet o musibetin karanlığında yaşadıktan sonra Allah’ın (c.c.) merhameti sizin için cûş eder ve sizi o karanlıktan kurtarır. Mesela, hani nasıl karanlıktan sonra en sonunda sabah olur ve günün aydınlığı parlaklığıyla birlikte belirir; (Aynı şekilde) bu manevi durumunuza karşılık “sabah namazı” konmuştur.
Kısacası Yüce Allah sizin doğal değişikliklerinizde beş durum gördükten sonra size beş vakit namaz farz etmiştir. Bundan, bu namazların öz be öz sizin kendi iyiliğiniz için farz edildiğini anlayabilirsiniz. Onun için eğer bu belalardan korunmuş olmak isterseniz, o zaman beş vakit namazı terk etmeyiniz ki onlar sizin içinizdeki manevi değişikliklerin naibidirler. Gelecek olan belaların ilacı namazdadır. Doğacak her yeni günün size ne gibi kaza ve kader getireceğini bilemezsiniz. Bu nedenle, sizin için hayırlı ve bereketli bir gün olması için gün doğmadan Rabbinize dua ediniz.
[1] Tesbih: Allah’ı (c.c.) pak tanımak; Tahmid: Allah’a hamdetmek; Takdis: Allah’ın (c.c.) kudsiyetini beyan etmek; İstiğfar: Yüce Allah’tan bağışlamasını istemek. (Mütercim)
