Giderek daha fazla ülkenin esrar gibi uyuşturucuları gündelik tüketim maksadıyla yasallaştırmayı düşündüğü bir dönemde, İslam, bunların özellikle keyif versin diye kullanılmasına ne der?
Esrar Tartışması: Arka Planı
Son günlerde Birleşik Krallık’ta tartışmalı bir vaka, kamuoyunda büyük dikkat çekmektedir. Bu, belli tıbbi durumların tedavisinde faydalanılan bir kenevir türü olan tıbbi esrarın kullanımı hakkındadır. Şiddetli bir sara hastalığından mustarip olan 12 yaşındaki bir çocuğun annesinin, bunun oğlunun günlük hayatını tehdit eden nöbetlerinin yatışmasına yardımcı olan tek ilaç olduğunu söylemesinden sonra, uyuşturucunun yasallaştırılması tartışması yeniden alevlendi. Bu, küçük çocuk için büyük bir halk sempatisinin ortasında, onun tüketimi hakkında şiddetli bir tartışmayı da ateşlemiş oldu.1
Kenevirde, şiddetli epilepsisi bulunan çocuklarda nöbetlerin azaltılmasına yardımcı olduğu gözlemlenen Cannabidiol (CBD) adlı (psiko-aktif olmayan bir madde) bulunur. Çocukla ilgili davanın neticesi olarak İçişleri Bakanı Sajid Javed’e, Uyuşturucuların Kötüye Kullanımı Danışma Konseyi tarafından maddenin tedaviye ait faydaları hakkında bilgi verildikten sonra “tıbbi esrar,” Birleşik Krallık’taki doktorlarca yakında reçete edebilecek.2 ABD’de esrarın tıbbi kullanımı ise zaten 31 eyalette yasaldır.
Esrar dünya genelinde “yükselmek” maksadı için kullanılır ki, bu kullanıcılara geçici bir rahatlama verir
Esrarın tıbbi yararlarının genellikle olumlu olduğu iddia edilirken, madde sağlık faydalarından ziyade, çoğunlukla kullanıcıda yarattığı ‘yükselme’ (yani esrarın verdiği sarhoşluk hissi) için veya rahatlama keza hoşluk duygusu için kullanılır. Esrarın gündelik kullanımının yasallaştırılması son aylarda daha detaylı incelemeye konu olmuştur.
Marihuana, afyon, cazibe, kendir, ot, haş, herb, pot, cuf ve wiyd gibi değişik adlarla bilinen esrar, Britanya’da en yaygın kullanılan yasadışı uyuşturucudur. Daha güçlü esrar türleri genellikle skunk (kokarca) adıyla anılır. Bunlar ana aktif bileşen THC (tetrahidrokannabinol) maddesinin daha yüksek yoğunluğu için yetiştirilir.
2016 itibari ile ABD’de 118 milyon Amerikalı, yaşamlarının bir noktasında esrar kullandığını ileri sürmüştür – bu, her üç Amerikalıdan biri demektir. Keyif amaçlı kullanım 9 eyalette ve Washington, D.C. de yasaldır.3
Aralık 2013’te Uruguay, keyif amaçlı esrar satışını yasal kılan ilk ülke oldu. Son zamanlarda Kanada parlamentosu da esrarın keyif amaçlı kullanımını yasallaştıran bir düzenleme çıkardı. Kanada, halkının bu yıl Eylül ayından itibaren yasal olarak esrar satın alabileceği ve kullanabileceği dünyadaki ikinci ülke olacaktır.
Peki, esrar gibi uyuşturucuların kullanımı hakkında, daha çok ülkenin bu tür maddelerin tıbbi kullanım haricinde, aynı zamanda gündelik tüketim için de yasallaştırılması fikrini düşündüğü bir dönemde, İslam ne söylemektedir?
Müslüman Ahmediye Cemaatinin Dünya Çapındaki Başkanından cevap
Müslüman Ahmediye Cemaatinin Dünya Çapındaki Başkanı Mirza Masrur Ahmadaba Hazretlerine sordum; Esrar tüketimine ilişkin İslam’ın bakış açısı nedir? The Review of Religions okuyucuları Huzur’un muhtelif konularda ortaya koyduğu ve bizim yayınladığımız çeşitli söylemlerinden faydalanmış olacaklar. Bu cevaplar, engin hikmetle yankılanır ve daima İslam’ın gerçek öğretilerine dayanır. İslam’ın esrar ve diğer keyif veren maddeler hakkındaki bakış açısına ilişkin soruma, Huzur şu cevabı verdi. Huzur buyurdu ki:
‘Uyuşturucular yasaktır, çünkü insanlar için zararlıdır. İslam’da, bir kimseyi dindarlıktan uzaklaştıran zararlı her şey yasaktır. Yüce Peygambersav zamanında insanlar önceleri içki içerlerdi, ancak bu, sarhoşluk sebebiyle onların namazlarını doğru düzgün bir şekilde eda etmelerini engelledi ve bu yüzden de yasaklandı. Kimi insanlar, diğer uyuşturucular gibi sigaranın neden [esrar benzeri] diğer maddeler gibi yasaklanmadığından söz ederler. Ancak Müslüman Ahmediye Cemaatinin Kurucusu Vadedilen Mesih ve İmam Mehdi Hazretlerias buyurmuştur ki, sigara yasaklanmamıştır, ancak Hz. Resulullahsav zamanında sigara olsaydı, o da yasaklanırdı. Şimdilerde insanların sigaranın olumsuz etkilerini fark ettiklerini görüyoruz ve bu nedenle sigara paketleri üzerinde apaçık uyarı etiketleri bulunmaktadır. Sigara ile bağlantılı olarak kanser, akciğer hastalıkları ve benzeri zararlı etkiler tamamen bilinmektedir.
(Uyuşturucuların yasallaştırılması bağlamında, şu an kimileri bunların sağlığa zararlı olmadıklarını savunsalar da,) esrar ve kenevir gibi maddelerin de benzer şekilde zararlı etkileri ortaya çıkacaktır. İslam, azıcık zararlı olan her şeyin yasak olduğunu söyler. Bununla birlikte İslam diğer taraftan der ki, (bir şey) insan hayatını kurtarmaya özellikle yardımcı olmak bakımından bir yerde fayda sağlıyorsa, orada (ona) izin verilmiştir.’
Esrarın açıkça bazı tıbbi faydaları bulunsa da, daha yüksek miktarda esrar tüketildiği durumlarda kanıtlar, kullanıcıların ruh hallerine ve durumlarına bağlı olarak (kafa) karışıklığı, halüsinasyonlar, endişe ve paranoya da dâhil olmak üzere pek hoş olmayan deneyimler yaşayabileceğini göstermektedir.
Bazı kullanıcılar ise beraberinde birkaç saat süren halüsinasyonlar ve sanrılar ile psikotik bozukluklar yaşayabilirler ki, bu da çok rahatsız edici olabilir. Uyuşturucunun düzenli kullanımının psikotik atak veya uzun süreli şizofreni geliştirme riskini iki katına çıkardığı da görülmüştür.4
Esrarın uzun vadeli olumsuz yan etkileri travmatiktir. Şizofreni de dahil olmak üzere kalıcı fiziksel ve psikolojik zararlar verebilir.
Uzun süreli kullanımda, bunun depresif bir etkiye sahip olduğu ve motivasyonu azalttığı da kanıtlanmıştır. Bazı araştırmacılar ise, uzun süreli kullanımın geri döndürülemez, fakat küçük bilişsel açığa yol açabileceğini öne sürmekteler.5
Huzuraba İslam’da bu tür ilaçların yasaklanmasına ilişkin temel felsefeyi şöyle açıkladı:
‘Asıl mesele, her ne kadar (yapılan) yanlış olsa da, gayenin uğraşıp, ıslah etmek olduğudur. Onu tüketene karşı düşmanlık olmamalı, aksine hedef onları kurtarmak olmalıdır. Temel ilke, kendiniz için yanlış olduğunu düşündüğünüz bir şeyin, başkaları için de yanlış olduğunu düşünmektir. Kendinizi kurtarmak istediğinizden, başkalarını da kurtarmalısınız.
Her hâlükârda İslam’ın emri açıktır. Sarhoş eden (maddeler) ve uyuşturucular (dinen) yanlıştır. Örneğin Peygamber Efendimizsav Allah’ın, şarabı, şarabı içeni, şarabı ikram edeni, şarabı alıp satanı ve dağıtanı lanetlediğini buyurmuştur. Bu ne anlama gelmektedir? İslam’da kullanıldığında belirlenmiş bir cezası bulunmasa da, (bunun için) kimi idari kınamalar olabilir. Bunun ardındaki amaç, bir kimsenin bu lanete ve İlahi cezaya maruz kalmaması için, onun ıslahına yardım edilmesi olmalıdır.
Bir kimse neden bu lanetin altına girmek istesin ki? Gana’da yaşarken komşumuz bir albay, günün birinde buzdolabımıza koyalım diye bir şişe alkol gönderdi. Bunu yapmayı reddettim. Bunun üzerine albay öfkelenerek kapımıza gelip onu kuvvetli bir şekilde çaldı. Albay, açılmamış bir şişeyi buzdolabımıza koymamızın ne mahsuru olabilir ki dedi. Ona dedim ki, Peygamberimizsav içkiyi içen, içkiyi içilsin diye tedarik eden, içkiyi hazırlayan, içkiyi depolayan ve satanların hepsi cehennemliktir diye buyurmuştur. Bundan dolayı ben de ona siz söyleyin, ateşin mahkûmlarından olmak ister miyim, dedim? Tabii ki hayır! Bu yüzden kendimizi, Peygamber Efendimizinsav kendimizi kurtarmamızı söylediği şeyden, kurtarmalıyız.’
Esrar gibi maddelerin zararları faydalarından çok daha ağır basmaktadır.
Daha sonra Huzuraba, uyuşturucular hakkında İslami bakış açısı için yol göstersin diye bana, Kuran’dan bazı ayetler, hadisler ve Vadedilen Mesih Hz. Mirza Gulam Ahmad’ınas sözlerinden bahsetti.
Kuran-ı Kerim’de Bakara suresi 220. ayet-i kerimesinde Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
‘Sana içki ve kumar hakkında sorarlar. De ki: “İkisinde (de) büyük günah (ve zarar bulunur.) İnsanlar için bazı faydaları (da) vardır, fakat günah (ve zararları) faydalarından daha büyüktür.” Sana ne harcayacaklarını sorarlar. De ki: “Sizi sıkıntıya sokmayacak (malı) harcayın.” Böylece Allah, düşünesiniz diye, Kendi ahkâmını size açıklar.’
Kuran-ı Kerim açıkça bazı faydalar bulunduğunu bildirir. Ancak esrar benzeri uyuşturucularda zarar, faydadan ağır basmaktadır. Müslümanlar, bu tür maddelerin düşünceleri bozan olası bilişsel etkileri konusunda uyarılırlar.
Kuran-ı Kerim’in Nisa suresi 4. ayet-i kerimesinde Yüce Allah buyurur ki: ‘Ey inananlar! Şuurunuz yerinde değilken, ne söylediğinizi bilmedikçe, namaza yaklaşmayın. Cünüp olduğunuz zaman (da,) yıkanmadıkça (namaza yaklaşmayın.) Yolcu olan (bundan) müstesnadır. Eğer hastaysanız veya yolculuktaysanız yahut biriniz tuvaletten, (ihtiyacını giderip) geldiyse yahut (da) kadınlarla birleştiyseniz, ardından su (da) bulamadıysanız, kuru ve temiz toprağa dokunun (ve onunla) yüzlerinizi ve ellerinizi mesh edin. Şüphesiz Allah sonsuz affeden ve bağışlayandır.’
Abdullah bin Ömerra tarafından rivayet edilmiş bir hadis-i şerifte Hz. Resulullahsav şöyle buyurmuştur:
‘Her sarhoşluk veren şey haramdır ve çoğu sarhoşluk veren şeyin azı (da) haramdır.’
Vadedilen Mesihas bunu etraflıca ele alarak bize şunu hatırlatmaktadır:
‘Kuran-ı Kerim size, İncil’in söylediği gibi, sarhoş edecek kadar içki içmeyiniz demiyor. Aksine o, asla içme, yoksa Allah’ın yolunu bulamayacaksın, Allah da seninle söyleşmeyecek ve de seni pisliklerden temizlemeyecektir diyor. Kuran-ı Kerim onun (içkinin) şeytanın icadı olduğunu, sizlerin de ondan korunmanız gerektiğini belirtmiştir.’6
Bunlar küçük miktarlarda zarara neden olmasalar bile, Vadedilen Mesihas uyarır ki, sarhoşluk veren şeylerin yasaklanmasının sebebi, keyif verici maddelerin kullanımının bireyi değil, bir bütün olarak toplumu etkilemesidir.
Vadedilen Mesih Hazretlerias şöyle buyurmaktadır:
‘İçki içen her zengin, kendisi ile beraber içki içmelerinden dolayı idaresi altındakilerin günahlarından da sorumlu olacaktır. Ey aklıselimler, bu dünya sonsuza kadar var olmayacaktır. Kendinize çeki düzen verin. Her aşırılıktan vazgeçin. Sizleri sarhoş eden her şeyi bırakın. İnsanı mahveden sadece içki değildir. Afyon, kendir, esrar, kenevir, toddy gibi alışkanlık haline getirilen her çeşit uyuşturucu insan beyni üzerinde öldürücü etki yapar ve en sonunda insanı helâk eder. Onun için sizler uyuşturuculardan uzak durun. Her sene bu tür uyuşturucuya alışmış sizin gibi binlerce insan uyuşturucunun zararından dolayı dünyadan göç ettikleri halde, bu gibi şeyleri neden kullandığınızı anlayamıyoruz. Uyuşturucu kullananlara ayrıca ahirette de ceza verilecektir.’7
Vadedilen Mesih Hazretlerias buna ek olarak şöyle buyurmuştur:
‘Bir kişi uyuşturucu bağımlısı olduğunda, durması zorlaşır. Uyuşturucular nedir? Bir yandan yaşamı yok ederler, diğer yandan da yaşamı ayakta tutarlar. Bir uyuşturucu müptelası maddenin bir dozunu almazsa, onun durumu ölüme kadar varır.’8
Yazar hakkında: Seyid Amir Safir The Review of Religions dergisinin Baş Editörü ve Müdürüdür.
……………………………………………………..
Dipnotlar:
- https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2018/jun/22/legalise-medical-cannabis-uk-billy-caldwell-law-reform
- https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/medical-cannabis-uk-prescriptions-legal-explained-benefits-sajid-javid-a8466236.html
- https://www.statista.com/topics/3117/recreational-marijuana/
- https://www.rcpsych.ac.uk/healthadvice/problemsanddisorders/cannabismentalhealthkey.apx
- https://www.bbc.co.uk/news/uk-44531112
- Hz. Mirza Gulam Ahmadas, Nuh’un gemisis.42.
- Hz. Mirza Gulam Ahmadas, Nuh’un gemisi s.96.
- Hz. Mirza Gulam Ahmadas, Malfuzat, cilt.2, s.423.
İngilizce orijinalı:
https://www.reviewofreligions.org/14117/cannabis-an-unstoppable-war/
30th August 2018
Çeviren: Mehmet Önder
